متا در اولین کنفرانس اختصاصی هوش مصنوعی خود با نام LlamaCon، دو محصول مهم را رونمایی کرد: چت‌بات هوش مصنوعی Llama برای کاربران عادی و یک API برای توسعه‌دهندگان. این اقدام نه تنها تلاشی برای گسترش استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی باز لاما است، بلکه به‌وضوح هدفی بزرگتر را دنبال می‌کند: به چالش کشیدن سلطه و مدل کسب‌وکار رقیب اصلی، اوپن‌ای‌آی.
به گزارش تک‌کرانچ، روز سه‌شنبه متا اولین کنفرانس توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی خود، موسوم به LlamaCon، را در مقر اصلی خود در منلو پارک کالیفرنیا برگزار کرد. در این رویداد، متا از دو محصول کلیدی رونمایی کرد که مستقیماً بازار هوش مصنوعی را هدف قرار می‌دهند: یک اپلیکیشن چت‌بات هوش مصنوعی با نام “Meta AI” که برای کاربران عمومی طراحی شده و رقیب مستقیمی برای ChatGPT اوپن‌ای‌آی محسوب می‌شود، و همچنین یک رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) برای توسعه‌دهندگان، که امکان دسترسی و استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی لاما در فضای ابری را فراهم می‌کند.
هدف اصلی متا از این دو رونمایی، گسترش پذیرش و استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی باز “لاما” (Llama ) است که توسط این شرکت توسعه یافته‌اند. با این حال، بسیاری معتقدند این هدف در درجه دوم اهمیت قرار دارد و انگیزه واقعی متا، ضربه زدن به اوپن‌ای‌آی و کاهش سهم این شرکت از بازار هوش مصنوعی است. جاه‌طلبی متا در حوزه هوش مصنوعی، بر ایجاد و تقویت یک اکوسیستم هوش مصنوعی باز متمرکز است؛ اکوسیستمی که در تقابل آشکار با ارائه‌دهندگان هوش مصنوعی “بسته” مانند اوپن‌ای‌آی قرار می‌گیرد که مدل‌های خود را پشت دیوار خدمات پولی پنهان می‌کنند.
چت‌بات Meta AI، که اکنون به صورت یک اپلیکیشن مستقل در دسترس کاربران قرار گرفته، شباهت‌های قابل توجهی با آنچه از یک “شبکه اجتماعی هوش مصنوعی” می‌توان انتظار داشت، دارد و حتی برخی آن را پیش‌دستی متا در برابر شایعات پیرامون توسعه یک شبکه اجتماعی توسط اوپن‌ای‌آی می‌دانند. این چت‌بات دارای یک فید اجتماعی است که کاربران می‌توانند مکالمات خود با هوش مصنوعی را در آن به اشتراک بگذارند. علاوه بر این، Meta AI می‌تواند بر اساس فعالیت‌های کاربر در دیگر اپلیکیشن‌های متا (مانند فیس‌بوک و اینستاگرام) پاسخ‌های شخصی‌سازی شده ارائه دهد، قابلیتی که نیازمند دسترسی به داده‌های گسترده کاربران است و می‌تواند مزیت رقابتی مهمی برای متا باشد. این چت‌بات با مدل Llama 3 قدرت گرفته و قابلیت‌هایی نظیر جستجوی لحظه‌ای اطلاعات از وب و تولید تصویر را نیز ارائه می‌دهد.
در سوی دیگر، API مدل‌های لاما، چالشی جدی برای کسب‌وکار موفق API اوپن‌ای‌آی محسوب می‌شود. متا این API را به گونه‌ای طراحی کرده است که فرآیند ساخت اپلیکیشن‌هایی که به مدل‌های لاما در فضای ابری متصل می‌شوند را برای توسعه‌دهندگان بسیار ساده کند؛ به حدی که گاهی تنها با یک خط کد قابل انجام است. این اقدام، نیاز توسعه‌دهندگان به اتکا به ارائه‌دهندگان ابری شخص ثالث برای اجرای مدل‌های لاما را از بین می‌برد و به متا امکان می‌دهد مجموعه ابزار کامل‌تری را به جامعه توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی عرضه کند. متا اعلام کرده که این API در ابتدا با قیمت‌های رقابتی، احتمالاً پایین‌تر از تعرفه‌های اوپن‌ای‌آی، عرضه خواهد شد تا توسعه‌دهندگان بیشتری را به سمت خود جذب کند.
متا، مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی، اوپن‌ای‌آی را رقیب اصلی خود می‌بیند. اسناد دادگاهی مرتبط با پرونده‌ای علیه متا نشان می‌دهد که مدیران این شرکت پیش از این به‌شدت درگیر رقابت با GPT-4 اوپن‌ای‌آی بوده‌اند، مدلی که زمانی پیشرفته‌ترین مدل هوش مصنوعی محسوب می‌شد. استراتژی اصلی متا در حوزه هوش مصنوعی Llama برای مدت‌ها بر تضعیف ارائه‌دهندگان مدل‌های اختصاصی مانند اوپن‌ای‌آی بنا شده است. در نامه‌ای که مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در جولای ۲۰۲۴ منتشر کرد، او تلاش کرد متا را در تضاد با شرکت‌هایی مانند اوپن‌ای‌آی قرار دهد و نوشت که “فروش دسترسی به مدل‌های هوش مصنوعی، مدل کسب‌وکار متا نیست.”
برخی محققان هوش مصنوعی پیش از برگزاری LlamaCon ابراز امیدواری کرده بودند که متا در این کنفرانس از یک مدل استدلال‌کننده قدرتمند و رقابتی مانند مدل‌های پیشرفته اوپن‌ای‌آی رونمایی کند. هرچند این اتفاق رخ نداد، اما به نظر می‌رسد برای متا، پیروزی در “مسابقه ساخت قوی‌ترین مدل هوش مصنوعی” لزوماً اولویت اصلی نیست.
مارک زاکربرگ در گفتگویی در LlamaCon با مدیرعامل Databricks، علی قدسی، اظهار داشت که هر آزمایشگاه هوش مصنوعی که مدل‌های خود را به صورت باز در دسترس قرار می‌دهد، از جمله شرکت‌هایی مانند DeepSeek و Qwen از علی‌بابا، را متحد خود در نبرد علیه ارائه‌دهندگان مدل‌های بسته می‌بیند. زاکربرگ گفت: «بخشی از ارزش هوش مصنوعی متن‌باز این است که می‌توانید مدل‌ها را با هم ترکیب و تطبیق دهید. بنابراین، اگر یک مدل دیگر، مثلاً DeepSeek یا Qwen، در کاری بهتر عمل می‌کند، شما به عنوان توسعه‌دهنده می‌توانید بهترین بخش‌های هوشمندی را از مدل‌های مختلف بگیرید و دقیقاً آنچه نیاز دارید را تولید کنید. به نظر من، هوش مصنوعی متن‌باز اساساً به همین دلیل از نظر کیفی از مدل‌های بسته پیشی می‌گیرد… این یک نیروی غیرقابل توقف به نظر می‌رسد.»
فراتر از هدف کند کردن رشد اوپن‌ای‌آی، ممکن است متا با ارائه مدل‌های باز خود در تلاش باشد تا از مزایای رگولاتوری نیز بهره‌مند شود. قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا (EU AI Act) امتیازات ویژه‌ای برای شرکت‌هایی قائل شده که سیستم‌های هوش مصنوعی “رایگان و متن‌باز” را توزیع می‌کنند. متا اغلب ادعا می‌کند مدل‌های لاما “متن‌باز” هستند، هرچند در مورد اینکه آیا آن‌ها واقعاً معیارهای لازم برای تعریف دقیق متن‌باز را رعایت می‌کنند، اختلاف نظر وجود دارد (برخی معتقدند محدودیت‌ها و نیازمندی‌های خاص برای دسترسی به وزن مدل‌ها، آن‌ها را کاملاً متن‌باز نمی‌کند).
صرف نظر از دلایل دقیق، به نظر می‌رسد متا با رویدادهایی مانند LlamaCon و رونمایی از محصولات جدید Llama، مصمم است اکوسیستم مدل‌های باز را تقویت کرده و رشد اوپن‌ای‌آی را محدود کند، حتی اگر این استراتژی گاهی به قیمت عدم ارائه پیشرفته‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی در لحظه تمام شود.
