در پی ادغام قابلیت هوش مصنوعی متا در پیام‌رسان محبوب واتس‌اپ، کاربران با ابزاری مواجه شده‌اند که با وجود توصیف شدن توسط شرکت متا به عنوان “کاملاً اختیاری”، امکان حذف یا غیرفعال‌سازی کامل آن از رابط کاربری وجود ندارد. این موضوع با انتقادات و نارضایتی‌هایی همراه شده است.
به گزارش BBC، لوگوی هوش مصنوعی متا (Meta AI) به صورت یک دایره آبی رنگ حاوی لکه‌های صورتی و سبز، به طور دائم در پایین سمت راست صفحه چت‌ها در واتس‌اپ نمایش داده می‌شود. این حضور دائمی، حتی زمانی که کاربر تمایلی به استفاده از آن ندارد، با واکنش‌های منفی کاربران در پلتفرم‌های مختلف از جمله ایکس (توییتر سابق) و ردیت مواجه شده است. بسیاری از کاربران از اینکه نمی‌توانند این آیکون را پنهان یا حذف کنند، ابراز ناراحتی کرده‌اند. این وضعیت یادآور حواشی اخیر پیرامون قابلیت Recall در ویندوز مایکروسافت است که ابتدا به صورت پیش‌فرض فعال بود، اما پس از اعتراضات گسترده، مایکروسافت مجبور به ارائه گزینه غیرفعال‌سازی برای آن شد.
واتس‌اپ در پاسخ به انتقادات، از موضع خود دفاع کرده و در گفتگو با بی‌بی‌سی اعلام کرده است که ابزار هوش مصنوعی آن “کاملاً اختیاری” است. استدلال شرکت این است که کاربران هیچ اجباری برای تعامل با این چت‌بات ندارند و صرف حضور آیکون به معنای اجبار به استفاده نیست. واتس‌اپ این قابلیت را با سایر ویژگی‌های دائمی در برنامه مانند “کانال‌ها” (Channels) یا “وضعیت” (Status) که امکان حذف آن‌ها از رابط کاربری وجود ندارد اما استفاده از آن‌ها اختیاری است، مقایسه کرده و تاکید کرده که این شرکت همواره به بازخوردهای کاربران گوش می‌دهد.
متا هوش مصنوعی که توسط مدل زبان بزرگ لاما ۴ (Llama 4) توسعه یافته توسط متا پشتیبانی می‌شود، قابلیت پاسخگویی به سوالات، ارائه اطلاعات و کمک به ایده‌پردازی را دارد. این ابزار علاوه بر آیکون مجزا، در نوار جستجوی بالای صفحه چت‌ها نیز ادغام شده و کاربران می‌توانند مستقیماً از آن سوال بپرسند. عرضه این قابلیت در حال حاضر به صورت تدریجی در برخی کشورها در حال انجام است و ممکن است هنوز برای همه کاربران در دسترس نباشد. آزمایش‌های اولیه نشان می‌دهد که این ابزار می‌تواند پاسخ‌های مفیدی ارائه دهد، هرچند ممکن است در ارائه منابع اطلاعاتی دقیق گاهی با مشکل مواجه شود، مانند ارائه لینکی نامربوط در یک درخواست آزمایشی.
علیرغم تاکید متا بر اختیاری بودن و حفظ حریم خصوصی، کارشناسان نگرانی‌های جدی را مطرح کرده‌اند. دکتر کریس شریشک، مشاور حوزه هوش مصنوعی و حریم خصوصی، در انتقادی شدید، متا را به “استثمار بازار موجود خود” و “استفاده از کاربران به عنوان سوژه‌های آزمایشی برای هوش مصنوعی” متهم کرده است. او مدل‌های هوش مصنوعی متا را “نقض حریم خصوصی به صورت طراحی‌شده” دانسته و ادعا می‌کند که متا برای آموزش این مدل‌ها از داده‌های شخصی جمع‌آوری‌شده از طریق وب‌اسکرپینگ و همچنین منابع دارای حق نشر، از جمله کتاب‌های دزدی، استفاده کرده است. تحقیقات نشریه آتلانتیک نشان می‌دهد که متا ممکن است به میلیون‌ها کتاب و مقاله تحقیقاتی بدون مجوز از وب‌سایت‌هایی مانند LibGen دسترسی داشته باشد، موضوعی که منجر به طرح پرونده‌های قضایی متعدد علیه متا از سوی نویسندگان و ناشران شده است. شریشک هشدار می‌دهد که این ویژگی جدید در واتس‌اپ می‌تواند راهی برای جمع‌آوری داده‌های بیشتر از کاربران باشد.
متا اعلام کرده است که هوش مصنوعی متا تنها می‌تواند پیام‌هایی را بخواند که مستقیماً با آن به اشتراک گذاشته می‌شوند و پیام‌های شخصی در چت‌های عادی همچنان به صورت سرتاسری رمزگذاری شده باقی می‌مانند. با این حال، دکتر شریشک یادآوری می‌کند که هنگام چت با متا هوش مصنوعی، یکی از طرفین مکالمه خود شرکت متا است و نه یک دوست. متا نیز توصیه کرده که کاربران از به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس، چه در مورد خود و چه دیگران، با این ابزار خودداری کنند. نهادهای نظارتی نیز وضعیت را از نزدیک دنبال می‌کنند؛ دفتر کمیساریای اطلاعات بریتانیا (ICO) اعلام کرده است که نحوه استفاده متا از داده‌های شخصی در واتس‌اپ برای اهداف هوش مصنوعی را تحت نظر خواهد داشت و بر لزوم رعایت تعهدات حفاظت از داده‌ها، به ویژه در مورد داده‌های کودکان، تاکید کرده است.
