مایکروسافت در جدیدترین پست وبلاگی خود، در میان انبوهی از کلمات و توضیحات فنی درباره پایان پشتیبانی از ویندوز ۱۰، به شکلی کاملاً اتفاقی و گذرا، آماری نگران‌کننده را فاش کرد که از کوچک شدن امپراطوری ویندوز خبر می‌دهد. یوسف مهدی، قائم‌مقام اجرایی و مدیر ارشد بازاریابی مصرف‌کننده مایکروسافت، با افتخار اعلام کرد: «امروزه ویندوز با بیش از یک میلیارد دستگاه فعال ماهانه، پراستفاده‌ترین سیستم‌عامل جهان است.» این عدد در نگاه اول فوق‌العاده به نظر می‌رسد، اما یک مقایسه ساده با گذشته، حقیقتی تلخ را آشکار می‌کند.
اعداد دروغ نمی‌گویند: سقوط از ۱.۴ میلیارد به ۱ میلیارد
به گزارش zdnet،آخرین باری که مایکروسافت با چنین قاطعیتی از تعداد کاربران فعال ویندوز صحبت کرده بود، به گزارش سالانه ۲۰۲۲ (منتشر شده در ژانویه) بازمی‌گردد. در آن زمان، این شرکت با افتخار از وجود «بیش از ۱.۴ میلیارد دستگاه فعال ماهانه مجهز به ویندوز ۱۰ یا ۱۱» خبر داد. این رقم حتی نسبت به سال قبل از آن (۲۰۲۱) که ۱.۳ میلیارد بود، رشد قابل توجهی را نشان می‌داد.
باید توجه داشت که چنین آماری از سوی یکی از مدیران ارشد مایکروسافت، یک تخمین ساده نیست؛ بلکه اطلاعاتی «مادی» و کلیدی محسوب می‌شود که می‌تواند بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار دهد و قیمت سهام را جابجا کند. بنابراین، این اعداد با دقت فراوان توسط دپارتمان حقوقی شرکت بررسی می‌شوند. سکوت مایکروسافت و کاهش ناگهانی عدد از ۱.۴ میلیارد به «بیش از یک میلیارد»، یک پیام روشن دارد: حدود ۴۰۰ میلیون کامپیوتر شخصی مجهز به ویندوز در کمتر از سه سال و نیم از چرخه استفاده خارج شده‌اند. این یعنی بیش از یک‌چهارم پایگاه کاربران فعال ویندوز به سادگی… ناپدید شده است.
تحلیل ماجرا: کامپیوترها به کجا رفتند؟
این کاهش چشمگیر، دلایل متعددی دارد که نشان‌دهنده تغییر بنیادین در دنیای فناوری و الگوی مصرف کاربران است.
- عصر موبایل و تبلت: بزرگترین دلیل این کاهش، جایگزینی کامپیوترهای شخصی با دستگاه‌های موبایل و تبلت است. امروزه بسیاری از وظایف روزمره مانند وب‌گردی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تماشای فیلم و حتی انجام کارهای بانکی به راحتی با گوشی‌های هوشمند انجام می‌شود و دیگر نیازی به یک کامپیوتر دست‌وپاگیر رومیزی یا لپ‌تاپ نیست. خانواده‌هایی که در گذشته دو یا سه کامپیوتر داشتند، اکنون به یک دستگاه مشترک اکتفا می‌کنند.
- اشباع بازار و افزایش طول عمر دستگاه‌ها: کامپیوترهای مدرن به قدری قدرتمند شده‌اند که می‌توانند سال‌های طولانی بدون مشکل کار کنند. این موضوع باعث شده تا چرخه تعویض و ارتقای دستگاه‌ها بسیار طولانی‌تر از گذشته شود و کاربران تمایل کمتری برای خرید مدل‌های جدید داشته باشند.
- پایان تب همه‌گیری کرونا: با شروع همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، تقاضا برای خرید کامپیوترهای شخصی به دلیل دورکاری و آموزش آنلاین به شدت افزایش یافت و بازار PC جانی دوباره گرفت. اما با بازگشت به شرایط عادی، این تب فروکش کرده و بازار در حال تجربه یک دوره رکود و اصلاح است. این روند تنها به ویندوز محدود نمی‌شود و فروش کامپیوترهای مک اپل نیز پس از اوج‌گیری در سال ۲۰۲۲، با کاهشی ۲۷ درصدی مواجه شده است.
اطلاعات تکمیلی: آینده بازار و استراتژی جدید مایکروسافت
با نزدیک شدن به تاریخ ۱۴ اکتبر ۲۰۲۵، یعنی روز پایان پشتیبانی رسمی از ویندوز ۱۰، بسیاری از تحلیلگران درباره آینده بازار PC گمانه‌زنی می‌کنند. مایکروسافت امیدوار است که این تاریخ، موج جدیدی از فروش کامپیوترهای مجهز به ویندوز ۱۱ را به راه بیندازد. اما حقیقت این است که میلیون‌ها کامپیوتر قدیمی قادر به اجرای ویندوز ۱۱ به دلیل سخت‌گیری‌های مایکروسافت در مورد نیازمندی‌های سخت‌افزاری (مانند TPM 2.0) نیستند. این موضوع ممکن است باعث شود بسیاری از کاربران به جای ارتقا، یا به استفاده از ویندوز ۱۰ تاریخ مصرف گذشته (که ریسک‌های امنیتی بالایی دارد) ادامه دهند، یا به طور کلی قید استفاده از کامپیوتر را بزنند و به سراغ جایگزین‌هایی مانند کروم‌بوک‌ها یا حتی توزیع‌های سبک لینوکس بروند.
در این میان، صنعت کامپیوتر با معرفی «کامپیوترهای هوش مصنوعی» (AI PCs) به دنبال ایجاد یک انگیزه جدید برای خرید است. این دستگاه‌ها با داشتن پردازنده‌های عصبی اختصاصی (NPU)، قادرند وظایف مرتبط با هوش مصنوعی را به صورت محلی و با سرعت بسیار بالاتری اجرا کنند. شرکت‌هایی مانند اینتل، AMD و خود مایکروسافت با معرفی قابلیت‌هایی نظیر Copilot+، به شدت روی موفقیت این نسل جدید از کامپیوترها حساب باز کرده‌اند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این قابلیت‌ها برای کاربر عادی آنقدر جذاب خواهد بود که او را متقاعد به پرداخت هزینه بیشتر کند یا خیر.
از طرف دیگر، مایکروسافت نیز دیگر تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد ویندوز قرار نداده است. این شرکت در سال‌های اخیر به طور هوشمندانه‌ای کسب‌وکار خود را متنوع کرده است. امروزه، بخش‌هایی مانند کنسول بازی Xbox و به خصوص پلتفرم ابری Azure و لایسنس‌های سازمانی Microsoft 365، درآمدی به مراتب بیشتر از فروش ویندوز برای این غول فناوری به ارمغان می‌آورند. این استراتژی نشان می‌دهد که مایکروسافت خود را برای آینده‌ای آماده کرده که در آن، ویندوز دیگر مرکز ثقل دنیای فناوری نخواهد بود.
نتیجه‌گیری
آیا کامپیوتر شخصی مرده است؟ قطعاً نه. اما دوران طلایی سلطه بلامنازع آن به پایان رسیده است. کامپیوترها در حال تبدیل شدن به ابزارهایی تخصصی برای گروه‌های خاصی مانند گیمرها، تولیدکنندگان محتوا و متخصصان هستند و نقش خود را به عنوان یک دستگاه همه‌کاره برای عموم مردم، به گوشی‌های هوشمند واگذار کرده‌اند. کاهش ۴۰۰ میلیونی کاربران فعال ویندوز، زنگ خطری برای کل صنعت PC و تاییدی بر این واقعیت است که این بازار برای همیشه تغییر کرده است.
