متا که سال‌ها مدل‌های هوش مصنوعی خود را با میلیاردها تصویر عمومی کاربران در فیسبوک و اینستاگرام آموزش داده است، اکنون گامی فراتر نهاده و به دنبال دسترسی به گنجینه‌ی خصوصی‌تر کاربران است: عکس‌هایی که هرگز آپلود نشده‌اند. این رویکرد جدید که نگرانی‌های جدی در مورد حریم خصوصی ایجاد کرده، تحت عنوان یک قابلیت «اختیاری» برای پردازش ابری تصاویر ارائه شده، اما ابهامات موجود در شرایط استفاده، آینده‌ی این داده‌های خصوصی را در هاله‌ای از تردید قرار داده است.
به گزارش ورج، شرکت متا اخیراً آزمایشی را در فیسبوک آغاز کرده که موجی از نگرانی را در میان کاربران و کارشناسان حریم خصوصی برانگیخته است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی وب‌سایت‌های TechCrunch و The Verge، برخی کاربران هنگام استفاده از قابلیت استوری با پیامی مواجه شده‌اند که از آن‌ها برای فعال‌سازی «پردازش ابری» (Cloud Processing) کسب اجازه می‌کند.
در این پیام توضیح داده شده که با فعال‌سازی این قابلیت، فیسبوک به طور منظم «رسانه‌هایی را از گالری دوربین شما انتخاب و در فضای ابری خود آپلود می‌کند» تا بتواند «ایده‌هایی مانند کلاژ، ویدیوهای خلاصه (recaps)، بازطراحی با هوش مصنوعی یا پوسته‌هایی برای مناسبت‌هایی مانند تولد یا فارغ‌التحصیلی» به شما پیشنهاد دهد.
نکته‌ی نگران‌کننده اینجاست که پذیرش این قابلیت به منزله‌ی موافقت با شرایط سرویس هوش مصنوعی متا است. این شرایط به متا اجازه می‌دهد تا «رسانه‌ها و ویژگی‌های چهره» موجود در این عکس‌های منتشرنشده، تاریخ ثبت آن‌ها و همچنین حضور افراد یا اشیاء دیگر در تصاویر را تحلیل کند. علاوه بر این، کاربر به متا حق «نگهداری و استفاده» از این اطلاعات شخصی را نیز اعطا می‌کند.
پاسخ مبهم متا و افزایش نگرانی‌ها
متا در واکنش به این گزارش‌ها تاکید کرده است که «در حال حاضر» از این عکس‌ها برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود استفاده نمی‌کند. رایان دنیلز، مدیر امور عمومی متا، در گفتگو با The Verge صراحتاً اعلام کرد: «این آزمایش از عکس‌های افراد برای بهبود یا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ما استفاده نمی‌کند.» با این حال، شرکت از پاسخ به این پرسش که آیا در آینده چنین قصدی دارد یا خیر، امتناع ورزیده است. این موضع مبهم، نگرانی‌ها را دوچندان کرده است.
این در حالی است که متا پیش از این تایید کرده بود که از تمامی محتوای عمومی منتشر شده در فیسبوک و اینستاگرام از سال ۲۰۰۷ برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود بهره برده است. هرچند این شرکت مدعی است که تنها از پست‌های عمومی کاربران بالای ۱۸ سال استفاده کرده، اما تعریف «عمومی» و معیار تشخیص «کاربر بزرگسال» در سال‌های گذشته همواره مبهم بوده است.
تفاوت با سیاست گوگل و ابهامات قانونی
این رویکرد متا در تضاد کامل با سیاست شرکت‌های دیگر مانند گوگل قرار دارد. گوگل به صراحت اعلام کرده است که از داده‌های شخصی کاربران در سرویس Google Photos برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مولد خود استفاده نمی‌کند. در مقابل، شرایط استفاده از هوش مصنوعی متا که از ۲۳ ژوئن ۲۰۲۴ به‌روزرسانی شده، هیچ شفافیتی در مورد اینکه آیا عکس‌های منتشرنشده در گالری که از طریق «پردازش ابری» به آن‌ها دسترسی پیدا شده، از آموزش هوش مصنوعی مستثنی هستند یا خیر، ارائه نمی‌دهد.
این عدم شفافیت، یک نگرانی اساسی ایجاد می‌کند: کاربران نمی‌دانند با فعال کردن این ویژگی اختیاری، دقیقاً چه مجوزی به متا می‌دهند و این شرکت در آینده چه استفاده‌ای از خصوصی‌ترین لحظات ثبت‌شده‌ی آن‌ها خواهد کرد.
چگونه این قابلیت را غیرفعال کنیم؟
خوشبختانه، کاربران فیسبوک کنترل این قابلیت را در دست دارند. برای غیرفعال کردن پردازش ابری تصاویر گالری می‌توانید به تنظیمات اپلیکیشن فیسبوک مراجعه کنید. پس از غیرفعال‌سازی، فیسبوک متعهد می‌شود که عکس‌های آپلود شده را پس از ۳۰ روز از سرورهای ابری خود حذف کند. هرچند در شرایط سرویس ذکر شده که پیشنهادهای مبتنی بر موضوعات خاص (مانند حیوانات خانگی یا مراسم عروسی) ممکن است شامل رسانه‌هایی با قدمت بیش از ۳۰ روز نیز باشند.
این قابلیت جدید، مرزهای دسترسی به داده‌های خصوصی را جابجا کرده و نگرانی‌های مشروعی را در مورد آینده‌ی حریم خصوصی دیجیتال به وجود آورده است. در نهایت، این تصمیم با خود کاربران است که آیا حاضرند در ازای دریافت پیشنهادهای خلاقانه، کلید گالری تصاویر خصوصی خود را به متا بسپارند یا خیر.
